Odra 9/2014 -BOGUSŁAW KIERC W „KSIĄŻECZCE Z HAMLETEM”

BOGUSŁAW  KIERC W „KSIĄŻECZCE Z HAMLETEM”

Wydana w tym roku w serii „Czarna Książeczka z Hamletem” publikacja Tomasza Miłkowskiego Zakochany pielgrzym. Samogry Bogusława Kierca to dwunasta z kolei pozycja cyklu. Wydawnictwo towarzyszy wrocławskiemu festiwalowi  monodramu WROSTJA.  Autor nie skupia się w tej monografii jedynie na teatrze jednoosobowym Kierca.  Podzielona na trzy części książeczka jest syntezą, próbą zebrania w spójną całość życia i twórczości, które nieustannie zdają się ze sobą przenikać i na siebie oddziaływać. Ta intymna relacja staje się dla Miłkowskiego kluczem do analizy całej działalności artystycznej Kierca, szczególnie w dziedzinie teatru jednego aktora.

Miłkowski sprawnie łączy w monografii te dwie przestrzenie: biograficzną i artystyczną.  W pierwszej części chronologicznie systematyzuje fakty z życia i twórczości Bogusława Kierca. Poświęca sporo uwagi dzieciństwu i młodości swojego bohatera, podkreślając atmosferę jego domu rodzinnego, dzięki której przyszły aktor i poeta „zakorzenia się” w miłości do sztuki i literatury. Ten dualizm osobowości artystycznej pozwoli później Kiercowi w trudnych czasach PRL-u osiągnąć niezależność – i niejako prześlizgiwać się pomiędzy jedną a drugą formą sztuki, jednocześnie nie dopuszczając do tego, aby przestały one składać się na pożądaną całość. Autor monografii śledzi rozwój artystyczny swojego „zakochanego pielgrzyma” w latach sześćdziesiątych, w których Wrocław staje się jednym z czołowych i najbardziej oryginalnych ośrodków europejskiego teatru. Właśnie tam i wtedy Kierc rozpoczyna swoją karierę zawodową. Jednak początkujący artysta sporo jeździ po kraju – i Miłkowski konsekwentnie podąża za Kiercem w te różne strony Polski, zapewniając, że jak i jego bohater, jesteśmy bezpieczni w tej podróży. W drugiej części tomu autor poddaje analizie filozofię i koncepcję teatru wyznawaną przez Kierca. Jawi się on tu jako myśliciel, wizjoner teatru, wizjoner, zarazem jego uczestnik. Mianowicie teatru dialogu, żywych relacji pomiędzy aktorem a odbiorcą. Oparte o działania symultaniczne tworzenie wielowymiarowego uniwersum to fundament, na którym Kierc buduje swoją koncepcję sztuki scenicznej; nie interesuje go fragment, a tylko nieprzerwana całość.

W trzeciej części Zakochanego pielgrzyma Miłkowski omawia poszczególne monodramy, wykonywane przez Kierca od pierwszego spektaklu  z 1972 roku, opartego na poezji Przybosia: Śmieszni z gniewu , a z bólu tak bliscy, przez Mojego trupa czy Zaskrońca, aż do ostatniego, zatytulowanego Manatki (2013). Rzetelna i dokładna analiza krytyczna przedstawień stanowi  istotne dopełnienie poprzednich dwóch części tomu.

O monografii Tomasza Miłkowskiego można napisać to samo, co  jej autor napisał w jednej z części na temat monografii Kierca dotyczącej Wojaczka: że twórca nie trzyma się  tu oklepanych form konstrukcyjnych, odwołuje do naukowych przepisów, w rezultacie nie doprowadza do  „bezosobowego nudziarstwa” narracji. Pozostaje sobą: osobiste akcenty, wyznania, opinie nadają tej monografii szczególny, niepowtarzalny smak.


Iza Jóźwik