Wystawa „Bruno Schulz – Mariusz Kubielas – In Transitu“ w Berlinie

2 października - 14 listopada 2014 r.
Fotogalerie Friedrichshain, Helsingforser Platz 1, 10243 Berlin-Friedrichshain
Wernisaż: 2 października 2014, godz. 19.00

Przygotowana przez Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu w ramach Dolnośląskiego Festiwalu Artystycznego wystawa fotografii Mariusza Kubielasa, inspirowanych twórczością literacką i plastyczną Brunona Schulza, po sukcesach we Wrocławiu, Dreźnie i Lwowie pokazana zostanie w Berlinie. Tamtejsza Fotogalerie Friedrichshain zaprezentuje ją jako jedną z głównych atrakcji „Europejskiego Miesiąca Fotografii” i festiwalu „Kunstkreuz”.

Aktualna odsłona przygotowanej we Wrocławiu wystawy jest rozszerzoną wersją poprzednich jej ekspozycji, ktore odbyły się w 2013 r. w Dolnośląskim Centrum Fotografii „Domek Romański” i w Synagodze pod Białym Bocianem, a w roku 2014 w „Galerie Mitte” w Dreźnie i „Gary Bowmann Gallery” we Lwowie. Zanim włączono ją do jesiennego berlińskiego Miesiąca Fotografii, latem była częścią „Bruno Schulz Festival” w Drohobyczu i „Mostu Kultury” we Lwowie.

Prezentacja ta jest rezultatem otwartego eksperymentu artystycznego, zainicjowanego przez żywieckiego artystę w 2004 r., a kontynuowanego od 2009 r. wraz z grupą modeli-aktorów i sympatyków w wielu krajach. Jej efektem są inscenizowane i utrwalane na kliszy fotograficznej sceny z pogranicza performance i pantomimy, przypominające zatrzymane kadry z filmu niemego. Te poetyckie, czarno-białe wizje z jednej strony ewokują aurę nieistniejącej już polsko-żydowsko-ukraińskiej rzeczywistości Drohobycza sprzed II wojny światowej, z drugiej zaś odzwierciedlają dynamikę kolektywnych działań w trakcie złożonego wielodniowego procesu twórczego. Do wykonania tych para-surrealistycznych fotografii, poprzedzonych żmudnymi studiami światła, potrzeba od kilku ujęć do kilku rolek filmu fotograficznego. Efekty specjalne uzyskane są bez użycia obróbki cyfrowej czy fotomontażu.

Transmedialny projekt Kubielasa, na który składają się także fragmenty prozy Schulza i metaforyczne tytuły prac, służy aktywizacji międzynarodowego i międzypokoleniowego dyskursu o wspólnej przeszłości i przyszłości multikulturalnego i multikonfesjonalnego dziedzictwa kulturowego Europy Środkowo-Wschodniej. „Efekt zaproszenia do wejścia w obraz“ ewokowany przez te magiczne fotografie potęguje ich monumentalny format. Zainspirowany przez jedną z nich i zrealizowany przez Jirija Gaszczaka w Starej Synagodze w Drohobyczu film Kobieta i koń w szczególny sposób poświadcza proces współtworzenia sensu fotograficznych wizji przez widza.

Specjalnie na potrzeby Europejskiego Miesiąca Fotografii w Berlinie Mariusz Kubielas rozbudował i zmodyfikował zestaw prezentowanych dotychczas prac, przygotowując nie tylko 32 wydruki wielkoformatowe (ok. 110 x 150 cm), lecz również i premierę "Gabinetu Technik Historycznych", obejmującego blisko 20 obiektów. Tę najmłodszą część jego projektu, realizowaną od 2014 r., poprzedzały studia artysty nad rekonstrukcją archiwalnych technologii kreowania obrazu fotograficznego, rozpoczęte w r. 2004, w Jeleniogórskim Studium Fotografii i kontynuowane do dziś we współpracy z czołowymi polskimi ekspertami. Jak niewielu współczesnych mu twórców, Kubielas (1953) zdołał tradycyjnymi metodami warsztatowymi wykonać liczne wersje tych samych kompozycji, w tym m.in. metamorfozy motywu Powidoki ptaka (2005), inicjującego jego „efemeryczny teatr jednej fotografii".

Powstałe przy zastosowaniu technik z przełomu XIX i XX w. obrazy noszą znamiona niepowtarzalności, a także indywidualnego stylu Kubielasa. Uzyskał on nie tylko precyzyjne odzwierciedlenie szczegółów w technologiach srebrowych, lecz także nieregularny połysk nakładanych ręcznie warstw albuminy o różnej grubości. Brązową barwę charakterystyczną dla tej receptury modyfikował niekiedy pod koniec procesu twórczego warstwą gumy dwuchromianowej. Z kolei szlachetny mat powierzchni obrazu osiągnął stosując technikę albumatu (1895), popularną głownie w Niemczech w zakresie fotografii portretowej. Choć zwykle w technice oleju fotograficznego uzyskuje się efekty malarskie, fotografie Kubielasa wykonane tą metodą wiernie oddają szczegóły, do złudzenia przypominając klasyczną technikę bromowo-srebrową. Efekty monochromatyczne od fioletu do brązu osiągnął zaś w technice cyjanotypii klasycznej i tonowanej, podczas gdy większą skalę tych efektów, aż do „impresjonistycznej” ziarnistości powierzchni, uzyskał czasochłonną i wymagającą doświadczenia techniką gumy chromianowej. Tak oto projekt ten, nie tylko na poziomie ikonograficzno-ideowym, lecz także technologicznym, nawiązuje do dokonan Brunona Schulza. Tak, jak artysta z Drohobycza tworzył w rzadkiej technice cliche verre, tak Kubielas sięga po zabytkowe techniki z pogranicza grafiki i fotografii. W ten sposób tworzy symboliczny pomost między współczesną rzeczywistością Ślaska a dawną multikulturową tradycją Galicji, do której należał nie tylko Drohobycz, ale i jego rodzinny Żywiec.

We współpracy z Ośrodkiem Kultury i Sztuki we Wroclawiu oraz kuratorką, dr Lidią Głuchowską, artysta zamierza nadal kontynuować swe ambitne przedsięwzięcie. Kolejne odsłony jego projektu planowane są w Belgradzie, Helsinkach i Brukseli oraz Bratysławie i Pradze.

Kuratorka: dr Lidia Głuchowska

Publikacja towarzysząca w języku polskim i angielskim:

Bruno Schulz – Klisza Werk – Transgresiones, red. Lidia Głuchowska, Wrocław: Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, 2013.

Zapowiedź w języku niemieckim/ Ankündigung in der deutschen Sprache:

Christine Balbach / Lidia Głuchowska, Bruno Schulz Mariusz Kubielas „In Transitu“. Fotozyklus von Mariusz Kubielas. Brennpunkt, 4/ 2014, s. 50-51.

Szczególne podziękowania za udzielone mu wsparcie Mariusz Kubielas kieruje do kolegów i przyjaciół zaangażowanych w projekt, wśród nich przede wszystkim Pani Marioli Nehrebeckiej oraz tak wybitnym ekspertom w zakresie fotografii zabytkowej jak Cezary Chrzanowski, Roman Michalik, Janusz Sochacki i Rafał Warzecha.

Za pomoc w przygotowaniu niemieckich wersji tekstów informacyjnych artysta dziękuje Pani Agnieszce Lindenhayn-Fiedorowicz.

Wyrazy wdzięczności zechce przyjąć Pan Piotr Janeczka, Gamma, Sp. z o.o. Wyłączny Dystrybutor Papieru Fabriano w Polsce.

Fotogalerie Friedrichshain
Helsingforser Platz 1
10243 Berlin-Friedrichshain
wt., śr., pt., sb. 14.00 - 18.00
czw. 10.00 - 18.00
Festiwal Kunstkreuz:
10 - 12.10.2014
http://www.kulturring.org/kunstkreuz/

Materiały prasowe do pobrania

Organizatorzy:

Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego

Dolnośląski Festiwal Artystyczny OKiS

European Month Of Photography

Kulturring in Berlin e.V.

Fotogalerie Friedrichshain

Wystawa dofinansowana ze środków budżetu Województwa Dolnośląskiego