Wystawa „Bruno Schulz – Mariusz Kubielas – In Transitu“ w Belgradzie

12 - 31 grudnia 2014
Serbska Biblioteka Narodowa/ Narodna biblioteka Srbije
ul. Skerlićeva 1, 11000 Belgrad/Beograd
Wernisaż: 12 grudnia 2014, godz. 18:30

Przygotowana przez Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu w ramach Dolnośląskiego Festiwalu Artystycznego wystawa fotografii Mariusza Kubielasa, inspirowanych twórczością literacką i plastyczną Brunona Schulza, po sukcesach w ramach „VI Międzynarodowego Miesiąca Fotografii” i festiwalu „Kunstkreuz” w Berlinie (X/XI 2014), pokazana zostanie w Belgradzie. Będzie tam jedną z głównych atrakcji I edycji Festiwalu Brunona Schulza zainicjowanego przez Ambasadę Rzeczypospolitej Polskiej.

Prezentacje wcześniejszych stadiów rozwoju tego otwartego projektu miały miejsce w 2013 r. w Dolnośląskim Centrum Fotografii „Domek Romański” i w Synagodze pod Białym Bocianem. W r. 2014, przed rozpoczęciem jesiennego berlińskiego Miesiąca Fotografii, odbyły się jego pokazy w „Galerie Mitte” w Dreźnie i „Gary Bowmann Gallery” we Lwowie. Latem była częścią „Bruno Schulz Festival” w Drohobyczu i „Mostu Kultury” we Lwowie. Swój stale ewoluujący eksperyment artystyczny Mariusz Kubielas zainicjował przed 10 laty.

Od 2008/ 2009 r. kontynuuje go wraz z grupą modeli-aktorów i sympatyków w wielu krajach. Parateatralne zdarzenia poprzedzające powstanie unikalnych fotografii mają miejsce nie tylko na planach zdjęciowych, lecz również przy okazji kolejnych odsłon powstałych wcześniej obrazów. Inscenizowane i utrwalone na kliszy fotograficznej sceny z pogranicza performance`u i pantomimy, przypominające zatrzymane kadry z filmu niemego ożywają niekiedy dzięki interakcjom publiczności, modeli-aktorów, a nawet gościnnie przybyłych artystów, takich jak śpiewaczka operowa, która pojawiła się na wernisażu berlińskim.

Te poetyckie, bichromatyczne, choć nie zawsze czarno-białe, wizje z jednej strony ewokują aurę nieistniejącej już polsko-żydowsko-ukraińskiej rzeczywistości Drohobycza sprzed II wojny światowej, z drugiej zaś odzwierciedlają dynamikę kolektywnych działań w trakcie złożonego wielodniowego procesu twórczego. Do wykonania tych para-surrealistycznych fotografii, poprzedzonych żmudnymi studiami światła, potrzeba od kilku ujęć do kilku rolek filmu fotograficznego. Efekty specjalne uzyskane są bez użycia obróbki cyfrowej czy fotomontażu.

Transmedialny projekt Kubielasa, na który składają się także fragmenty prozy Schulza i metaforyczne tytuły prac, służy aktywizacji międzynarodowego i międzypokoleniowego dyskursu o wspólnej przeszłości i przyszłości multikulturalnego i multikonfesjonalnego dziedzictwa kulturowego Europy Środkowo-Wschodniej. „Efekt zaproszenia do wejścia w obraz“ ewokowany przez te magiczne fotografie potęguje format prac z zestawu monumentalnego, prezentowanego dotychczas częściowo w Dreźnie, a następnie w imponującej aranżacji berlińskiej. Zainicjowany w ten sposób proces współtworzenia sensu fotograficznych wizji przez widza w szczególny sposób poświadcza zrealizowany przez Jirija Gaszczaka w Starej Synagodze w Drohobyczu film Kobieta i koń (2012), zainspirowany przez fotografię Kubielasa Kobieta karcąca fortepian w obecności trzech świadków (2006).

W Belgradzie artysta zaprezentuje in vivo ok 30 swoich prac. Ponadto, w formie multimedialnej przedstawi "Gabinet Technik Historycznych", obejmujący dotychczas około 20 obiektów, którego premiera odbyła się właśnie w Berlinie. Każde ze zdjęć z zestawu zabytkowego jest unikatem, a prezentacja tych samych motywów odzwierciedlonych w „archaicznych” technologiach takich jak papier solny, albumina, albumat, marant, guma i olej fotograficzny, pozwala prześledzić niemal malarski bądź bliski grafice charakter poszczególnych z nich. Tę najmłodszą część jego projektu, realizowaną od 2014 r., poprzedzały studia nad rekonstrukcją archiwalnych technologii kreowania obrazu fotograficznego, rozpoczęte w r. 2004, w Jeleniogórskim Studium Fotografii, zainicjowane przez Andrzeja Pytlińskiego, patrona nieformalnego stowarzyszenia Miłośników Dawnych Technik Fotograficznych i kontynuowane do dziś we współpracy z czołowymi polskimi ekspertami takimi jak Cezary Chrzanowski, Roman Michalik, Janusz Sochacki i Rafał Warzecha.

W Belgradzie artysta pragnie zaprezentować gościnnie także swój demoniczny, raczej Witkacowski niż Schulzowski portret autorstwa Cezarego Chrzanowskiego w technice gumy 9-warstwowej.

Nawiązując nie tylko na poziomie ikonograficzno-ideowym, lecz także technologicznym, do dokonań Brunona Schulza, który sam eksperymentował z rzadko stosowaną para-fotograficzną techniką cliche verre, Kubielas tworzy symboliczny pomost między współczesną rzeczywistością Śląska a dawną multikulturową tradycją Galicji, do której należał nie tylko Drohobycz, ale i jego rodzinny Żywiec.

W Belgradzie, wystawa Kubielasa zainicjuje I edycję festiwalu Brunona Schulza (12-14.12.2014). Oprócz prezentacji jego prac złożą się na nią m.in. spotkanie studentów polonistyki z Milicą Markić i Snezaną Djukanović, tłumaczkami Schulza na język serbski pt. Głos Schulza po serbsku, okrągły stół z udziałem Mirko Demića – autora powieści Ćilibar, med, oskoruša (Bursztyn, miód i jarzębina) z Brunonem Schulzem w roli głównej, Tamary Krstić – krytyka literackiego, dziennikarki Radia Belgrad, Branislavy Stojanović – schulzologa, adiunkta w Katedrze Języka Polskiego oraz Mariusza Kubielasa i Lidii Głuchowskiej, zatytułowany Inspiracje, adoracje, egzaltacje i frustracje – Schulz jako inspiracja i wyzwanie, a także pokaz filmów zainspirowanych przez twórczość Schulza –Ulica Krokodyli (reż. S. i T. Quay, 1987) oraz Sanatorium pod klepsydrą (reż. W. Has, 1973). Planowane są ponadto spotkania warsztatowo-dyskusyjne ze studentami fotografii i historii sztuki poświęcone korespondencjom słowa i obrazu w projekcie Bruno Schulz – Mariusz Kubielas – In Transitu. Filologiczna część festiwalu zwrócić ma natomiast uwagę niewtajemniczonej publiczności na fakt, iż tylko w Serbii powstało 11 tłumaczeń prozy Schulza, a i jego recepcja w całej południowej Słowiańszczyźnie jest bardzo żywa.

We współpracy z Ośrodkiem Kultury i Sztuki we Wrocławiu oraz kuratorką, dr Lidią Głuchowską artysta zamierza kontynuować swe ambitne przedsięwzięcie. Po prezentacji w Belgradzie, planowane są kolejne odsłony projektu – w Brukseli, Helsinkach, Bratysławie i Pradze.

Kuratorka: dr Lidia Głuchowska

Publikacje towarzysząca w języku polskim i angielskim:

Bruno Schulz – Klisza Werk – Transgresiones, red. Lidia Głuchowska, Wrocław: Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu, 2013.

Lidia Głuchowska, Transmedialne translacje i re-wizje Schulzowskiego „autentyku” i archeologia fotografii: Bruno Schulz – Mariusz Kubielas – In Transitu, „Quart“ (Wrocław, Instytut Historii Sztuki), 2014/ 4, s. [1-25].

Materiały prasowe do pobrania

Relacja  z wystawy pod adresem

Relacja z Festiwalu pod adresem

Zdjęcie w nagłówku: autor: Cezary Chrzanowski, Portret  Mariusza Kubielasa, guma 9-warstwowa, 2014, 100 x 80 cm.

Organizatorzy:

Ośrodek Kultury i Sztuki we Wrocławiu – Instytucja Kultury Samorządu Województwa Dolnośląskiego

Dolnośląski Festiwal Artystyczny OKiS

Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej w Belgradzie

Serbska Biblioteka Narodowa

Instytut Adama Mickiewicza

Wystawa dofinansowana ze środków budżetu Województwa Dolnośląskiego